Hey hey,
Toen was het oorlog in Europa. Dat raakt me en dat raakt ons. Ik wil deze editie van de nieuwsbrief gebruiken om te laten zien hoe. Niet dat het om ons gaat, het gaat om het leed van mensen zonder huis en haard, die geliefden verliezen en de onzekerheid van Oekraïners, in het land zelf, op de vlucht en in de diaspora.
Ik wil deze nieuwsbrief ook gebruiken om te laten zien wat jij, als lezer, direct kan doen (de beste en snelste oplossing is geld overmaken naar 555) en wat de gevolgen van deze oorlog (kunnen) zijn voor onze branche. Dat is niet gering als de graanschuur van de wereld praktisch tot stilstand is gekomen.
Zoals altijd komen de volgende elementen aan de orde:
foodtrend 1: diaspora gerechten
foodtrend 2: inflatie en honger
Verder luisteren: podcast van de BBC’s Food Programme
Waar is Gijsbregt: hij roept op om te doneren
Foodvideo: zo kook je vareniki (Oekraïense dumplings)
Cheers,
Gijsbregt
Kruidenthee uit de Karpaten, gekregen van een goede Oekraïense vriendin
💌Hoe meer lezers, hoe meer vreugd, dus share deze nieuwsbrief.💌
Foodtrend: diaspora gerechten
Toen we met de Buik vier jaar geleden vroegen aan Rotterdamse chef Maher Al-Sabbagh waarom hij nu pas Syrisch kookte (gerechten uit het land waar zijn wieg stond) en hij eerder Italiaans kookte, was zijn antwoord simpel: er waren eerder nauwelijks Syrische ingrediënten te krijgen in Nederland. Inmiddels kent Rotterdam diverse goede Syrische eethuizen en winkels voor zoetigheden, een direct gevolg van de mensen die de oorlog aldaar ontvlucht zijn. Ook Tan Do die in Rotterdam de goedlopende zaken DoDo en Little V heeft en Tom Prastalo van TOM Coffee + Paper Goods ontvluchtten hun land.
De over de wereld uitzwermende gerechten zoals die uit Syrië, Vietnam, Venezuela en landen op de Balkan noemen we diaspora gerechten. Laten we hopen dat de Oekraïense gerechten als vareniki (zie foodvideo onderaan) of gevulde pepers (zie foto) niet om deze reden grotere bekendheid en verkrijgbaarheid zullen krijgen. Al is meer aandacht voor deze keuken zowel uit politiek oogpunt als uit culinair oogpunt zeer gewenst.
Gevulde pepers, gekookt door een goede Oekraïense vriendin
Foodtrend: inflatie (en honger)
‘Brood wordt twee keer zo duur’, kopt het AD en dan weet je dat het menens is. Iedereen die een horecazaak runt of grondstoffen, arbeid, vervoer of energie inkoopt weet al een jaar: de prijzen schieten omhoog. Het begon met de onderbroken supply chain vanuit het Verre Oosten (daar kwam de Evergreen nog boven op), daarna wilde iedereen (terecht) hogere salarissen in de horeca en voedingsfabrieken, terwijl de geopolitieke spanningen de energieprijzen omhoog duwden. En toen viel Rusland Oekraïne binnen, een van de meest vruchtbare plekken op deze aarde: de graanschuur van de wereld, het land dat met name goedkoop graan aan veel Arabische en Afrikaanse landen (en aan China!) levert.
Hogere prijzen van graan leiden niet meteen tot hongersnood en revolutie in landen die zelf minder graan maken. Zo heeft Egypte nog voor enkele maanden graan op voorraad. Maar de prijzen gaan omhoog (inflatie) en dat betekent minder brood of pasta op het bord (honger). Dat effect raakt mensen met minder inkomsten relatief meer dan mensen met meer besteedbaar inkomen, zij geven immers relatief meer geld uit aan eten en hebben minder speelruimte.
De inflatie betreft meer dan alleen graan. Vooral energie wordt flink duurder. Energie zit overal in. Zo kunnen snackbars de (energie)kosten van hun frituur al niet meer behappen.
“In februari 2021 betaalden we ongeveer 400 euro voor gas, dat is dit jaar bijna verdriedubbeld.” ~ Marieke Jacobse, Cafetaria De Pieper
De hogere prijzen schuiven door de (voedsel)keten heen en belanden nu bij de consument op zijn bord of in haar glas. Waar Ahold-Delhaize belooft te strijden voor lage prijzen voor haar klanten, zeggen bierbrouwers Heineken en Constellation Brands (bekend van, jawel, corona) dat ze deze hogere prijzen zo veel mogelijk of mogelijk zelfs meer bij de klant gaan neerleggen. Bij lagere koopkracht koos de consument in het verleden altijd eieren voor zijn geld en week uit naar goedkopere opties: huismerk in plaats van A-merken, discounter in plaats van full service supermarkt en thuis een drankje doen versus naar de kroeg gaan.
De prijzen van graan en mais schieten omhoog (bron Rabobank)
Verder luisteren: BBC food programme over de oorlog in Oekraïne
Laat het maar aan de BBC over om de (brede) impact van de oorlog in Oekraïne in een podcast van een half uur perfect in “beeld” te brengen.
The Food Programme is sowieso een aanrader voor een abonnement in je podcast app.
Waar is Gijsbregt: een oproep aan het doen, om te doneren
Giro 555 is altijd een goede optie om mensen in nood te helpen. Wil je dichterbij onze branche blijven, dan heb ik drie tips:
World Central Kitchen van chef José Andres. Deze chef is ervaren met koken voor grote groepen mensen in crisisgebieden. Hij kookt met lokale mensen en support zo ook de lokale economie. Hij staat op diverse plekken aan de grens van Oekraïne en is actief in Lviv.
#cookforukraine: kookboekauteurs Alissa Timoshkina en Olia Hercules1 werken samen met de organisatie die eerder #cookforsyria heeft opgezet en met Unicef. Je kan direct geld overmaken of daadwerkelijk gaan koken en de opbrengsten van je dinnerparty doneren. Amsterdam kookt al mee, zie hier.
Diverse Rotterdamse horeca zoals By Ami, Bommm en Gastrobar Ster doneren (een deel van) hun omzet aan Giro 555. Dus ga daar eten, ook al is de nationale actiedag al voorbij.
Ben ik een actie vergeten, laat deze vooral achter onder deze nieuwsbrief via onderstaande knop:
Tip: Black Sea
Een goed kookboek is zo veel meer dan een boek om uit te koken. Het vertelt het verhaal van de gerechten. Als iemand daar goed in is, dan is het Caroline Eden, die boeken schrijft ‘to eat the culture and taste the journey’. In het geval van Black Sea betreft het de cultuur van vier landen aan de Zwarte Zee, te beginnen met Oekraïne.
Golvende omslag van Black Sea, koop het boek hier
Een ontwrichte wereld
Inflatie, honger, diaspora zijn gevolgen voor mensen die niet zelf tussen de fluitende kogels en vallende bommen staan. Onze aandacht gaat gelukkig vooral uit naar hen die (ongewenst) op het slagveld staan. Hopelijk breekt de tijd snel aan dat we ons druk kunnen gaan maken over de gevolgen van twee jaar pandemie, gecombineerd met de eerste Europese oorlog in 25 jaar. In de supply chain spreekt men van het bull whip effect (opslingereffect): een kleine uitslag van de zweep wordt groter door onverwachte gevolgen en levert grotere slingers op verder in de keten. Het is cynisch om de inval van een bejaarde dictator af te doen als onderdeel van deze slingerbeweging, maar het is naïef om te denken dat de zweep uitgeslingerd is.
Als jij deze nieuwsbrief interessant vindt, hou hem dan niet voor jezelf, maar deel hem met andere food liefhebbers en verbind hen zo aan deze trends over eten, drinken en hospitality.
Wil jij jouw inzichten over de wereld die op haar kop staat met me delen, stuur me een berichtje, via mijn social media of op gijsbregt@brightguys.nl.
Wil je meer weten over mij, check dan diezelfde social media of deze bio op mijn site.
Tot over twee weken.
Cheers,
Gijsbregt
Foodvideo: zo maak je vareniki
Dumplings vind je overal op de wereld. Van Italiaanse ravioli tot Oeigoerse manta en van Chinese wontons tot Poolse pierogi. Het zusje van de Poolse pierogi zijn de Oekraiënse vareniki. Niet zo gek ingewikkeld te maken en je kan ze met van alles vullen, zoet en hartig.
Uit het boek van Olia Hercules komt dit indrukwekkende citaat over de geschiedenis van Oekraïne: “My grandmother was born in Czechoslovakia, got married in Hungary and died in Soviet Ukraine, yet she never left her village.”